Στην προεκλογική συζήτηση του Politico, ο πρόεδρος της Κομισιόν ποντάρει σε μια προσφορά για τους συμμάχους της Τζόρτζια Μελόνι.
Μάαστριχτ, Ολλανδία – Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έδωσε το πιο ξεκάθαρο μήνυμα μέχρι στιγμής ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με σκληρά δεξιά κόμματα για να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία στην πιο ισχυρή θέση της ΕΕ.
Μιλώντας στο «Maastricht Debate», που διοργανώθηκε από το Politico και το «Studio Europa Maastricht», ανέφερε ότι θα ήταν ανοιχτή σε μια συμφωνία με την ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) μετά τις εκλογές του καλοκαιριού σε ολόκληρη την ΕΕ.
Οι ευρωβουλευτές της ομάδας ECR είναι συχνά σταθερά ευρωσκεπτικιστές, τοποθετούμενοι πιο δεξιά από τους κεντρώους της φον ντερ Λάιεν, και οι τάξεις της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να διογκωθούν μετά την ψηφοφορία του Ιουνίου.
Μια σύνδεση μεταξύ του ECR και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος της φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να σημάνει μια σημαντική μετατόπιση προς τα δεξιά στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ – σε θέματα από τη μετανάστευση έως τη νομοθεσία για το κλίμα, τα δικαιώματα των γυναικών και την άμυνα.
Ως εκλογικό στοίχημα, είναι υψηλού κινδύνου: Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να διαλύσει τον συνασπισμό μεταξύ της ομάδας της φον ντερ Λάιεν και των Σοσιαλιστών που παραδοσιακά κυβερνούσε τα θεσμικά όργανα της ΕΕ από το κέντρο. Πρέπει να κρατήσει αυτή τη συμμαχία ενωμένη για να κερδίσει τη δεύτερη θητεία της ως επικεφαλής της Επιτροπής.
Ενώ η φον ντερ Λάιεν απέκλεισε τη σύναψη συμφώνου με την πιο ακροδεξιά ομάδα, την “Ταυτότητα και Δημοκρατία” -στην οποία συμμετέχει η Μαρίν Λεπέν της Γαλλίας- ήταν πιο διφορούμενη όταν επρόκειτο να συνεργαστεί με το ECR, το οποίο υποστηρίζεται από την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι.
Μια συνεργασία με το ECR «εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα είναι η σύνθεση του Κοινοβουλίου και ποιος είναι σε ποια ομάδα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στο κοινό των 900 ατόμων που συγκεντρώθηκαν στο θέατρο Vrijthof για τη συζήτηση το βράδυ της Δευτέρας, ενώ περισσότεροι από 250.000 παρακολουθούσαν διαδικτυακά.
Η προσφορά της προς τη Μελόνι και τους συμμάχους της σηματοδοτεί μια δραματική στιγμή στην εκστρατεία για τον έλεγχο των ισχυρών θεσμικών οργάνων της ΕΕ, μια αναμέτρηση που θα κριθεί μετά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 6-9 Ιουνίου.
Τα ακροδεξιά κόμματα έχουν κρατηθεί μακριά από την εξουσία σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης χάρη σε μια σιωπηρή συμφωνία μεταξύ των πιο μετριοπαθών αντιπάλων.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, πολιτικοί με πιο ακροδεξιές απόψεις σε θέματα όπως η μετανάστευση έχουν σημειώσει σημαντικές επιτυχίες, κερδίζοντας εθνικές και περιφερειακές εκλογές και επικρατώντας στις δημοσκοπήσεις στη Γαλλία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία, μεταξύ άλλων χωρών.
Για κεντρώους όπως η φον ντερ Λάιεν, το ερώτημα ήταν πώς να απαντήσουν. Κατά τη διάρκεια 90 λεπτών συχνά έντονων απαντήσεων στο προεκλογικό ντιμπέιτ των επικεφαλής υποψηφίων, σκιαγράφησε μια απάντηση.
Οι σοσιαλιστές λένε όχι
Το άνοιγμα του δρόμου για μια συμφωνία με το ECR είναι μια ριψοκίνδυνη στρατηγική. Προκειμένου να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Επιτροπής, η φον ντερ Λάιεν θα χρειαστεί πιθανότατα την υποστήριξη της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, η οποία σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα έρθει δεύτερη στις εκλογές του Ιουνίου.
«Οι αξίες και τα δικαιώματα δεν μπορούν να διαιρεθούν σύμφωνα με κάποιες πολιτικές διευθετήσεις», δήλωσε ο Νίκολας Σμιτ, επικεφαλής υποψήφιος των Σοσιαλιστών. «Είτε μπορείς να διαπραγματευτείς με την ακροδεξιά επειδή την χρειάζεσαι, είτε λες ξεκάθαρα ότι δεν είναι δυνατή η συμφωνία, επειδή δεν σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα για τα οποία έχει αγωνιστεί η Επιτροπή μας».
Ήταν μια σπάνια στιγμή ζωντάνιας από τον Σμιτ, ο οποίος κράτησε μια ήρεμη παρουσία κατά τη διάρκεια της συζήτησης και άργησε να επικρίνει το αφεντικό του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Δεν θα μπορέσουμε να ψηφίσουμε ένα πρόγραμμα που έχει διαπραγματευτεί με την ECR», δήλωσε ο Σμιτ στους δημοσιογράφους μετά τη συζήτηση.
Με την ομάδα ECR να απουσιάζει από τη σκηνή του ντιμπέιτ, έχοντας αποφασίσει να μην κατεβάσει επικεφαλής υποψήφιο, έπεσε στο χέρι του επικεφαλής υποψηφίου των Πρασίνων, Μπας Αϊκουτ, να θέσει το ερώτημα σχετικά με το άνοιγμα της φον ντερ Λάιεν σε συμφωνίες με δεξιούς εθνικιστές.
Ο Eickhout, ολλανδός ευρωβουλευτής, εξέφρασε το σοκ του ως απάντηση στις απαντήσεις της, αναφωνώντας: «Τι;»
Ένας χαλαρός συνασπισμός του ΕΛΚ της φον ντερ Λάιεν, καθώς και των Σοσιαλιστών, των Φιλελευθέρων – ενίοτε με τους Πράσινους – κατευθύνει το μπλοκ στο Κοινοβούλιο από το 2019, ψηφίζοντας φιλόδοξους νόμους για το κλίμα.
Δεν θα βλάψει την εκστρατεία των Πρασίνων να ξεκαθαρίσουν στους υποστηρικτές τους ότι η φον ντερ Λάιεν – παρ’ όλο το ρεκόρ της ως ευαγγελίστριας στην πολιτική για το κλίμα – είναι κάποια που θα μπορούσε να εισαγάγει μια σκληρή δεξιά ατζέντα.
Η πράσινη κατεύθυνση της πολιτικής της ΕΕ -που ήδη υποχωρεί από τη φον ντερ Λάιεν όταν πρόκειται για περιβαλλοντικούς κανόνες για τους αγρότες και νομοθεσία για τον περιορισμό των φυτοφαρμάκων- θα είναι ακόμη πιο ευάλωτη αν διαμορφωθεί μια νέα δεξιά συμμαχία.
Σύμφωνα με το σύστημα της ΕΕ, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα διοριστεί από τους ηγέτες της ΕΕ μετά τις εκλογές θα χρειαστεί την υποστήριξη της πλειοψηφίας των 720 ευρωβουλευτών που έχουν εκλεγεί στο Κοινοβούλιο προκειμένου να αναλάβει καθήκοντα. Την τελευταία φορά, το 2019, η φον ντερ Λάιεν πέρασε το όριο μόνο με εννέα ψήφους.
