Οι αγρότες κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το αυξημένο κόστος σε λιπάσματα, αγροεφόδια, ντίζελ κίνησης και ρεύμα, αλλά για πρώτη φορά και στο κόστος άρδευσης, τουλάχιστον σε ορισμένους νομούς, π.χ. Κορινθία. Κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν επίσης –όπως κάνουν κάθε χρόνο από το 2020, όταν η κυβέρνηση της ΝΔ άλλαξε τη νομοθεσία περί εργατών γης– την έλλειψη εργατικών χεριών. Και επιβαρύνθηκαν περαιτέρω από τις αρνητικές εκπλήξεις του καιρού, συγκεκριμένα τις ασυνήθιστες για τον Ιούνιο επαναλαμβανόμενες μεγάλες βροχές και χαλαζοπτώσεις και τον καύσωνα του Ιουλίου. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξουν τεράστιες καταστροφές, της τάξης του 60-70%, στις σοδειές από τον Εβρο έως την Ηλεία για πάρα πολλές καλλιέργειες.
Τέτοιων διαστάσεων καταστροφές συνεπάγονται όμως μεγάλη απώλεια εισοδήματος, αλλά ειδικά για ορισμένες καλλιέργειες και κίνδυνο απώλειας των κοινοτικών ενισχύσεων αν οι ζημιές δεν καταγραφούν εγκαίρως, κάτι που ο Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) αδυνατούσε να κάνει λόγω της έλλειψης επαρκούς αριθμού γεωπόνων.
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν από τον Ιούνιο ξεκίνησε ένας αναβρασμός στον αγροτικό χώρο, με συλλογικές κινητοποιήσεις δεκάδων αγροτικών συνεταιρισμών, από τον Εβρο και τη Βέροια ως τον Θεσσαλικό κάμπο και την Ηλεία, που ζητούσαν να προσλάβει ο ΕΛΓΑ γεωπόνους ώστε να καταγράψουν εγκαίρως τις ζημιές αλλά και να αλλάξει ο αναχρονιστικός κανονισμός του ώστε να αποζημιώνει τις ζημιές από τα φυσικά φαινόμενα κοντά στην τρέχουσα τιμή – αίτημα που δεν θέλει να ικανοποιήσει η κυβέρνηση της ΝΔ για να μην αυξήσει τη δημόσια χρηματοδότηση των αγροτικών ασφαλίσεων.
Προβλήματα στις πληρωμές του ΕΛΓΑ
Σταδιακά βεβαίως ο ΕΛΓΑ προσέλαβε τους γεωπόνους που χρειαζόταν, ακόμη και σήμερα όμως, δύο μήνες μετά, η καταγραφή των μεγάλων ζημιών από τις βροχοπτώσεις και το χαλάζι του Ιουνίου δεν έχει ολοκληρωθεί καθώς προέκυψαν οι καταστροφικές φωτιές σε Ρόδο, Κέρκυρα, Εύβοια, Μαγνησία, Εβρο, Ροδόπη, Βοιωτία και οι ελεγκτές του ΕΛΓΑ στάλθηκαν να καταγράψουν τις ζημιές της πρωτογενούς παραγωγής στα καμένα.
Ολες αυτές οι αντιξοότητες οδήγησαν όμως σε μεγάλη πτώση της αγροτικής παραγωγής, που σε συνδυασμό με την οικονομική ασφυξία των καλλιεργητών τροφοδότησε άκρως δυσάρεστες εκπλήξεις για τους καταναλωτές, με αποτέλεσμα οι χαμηλόμισθοι Ελληνες να κληθούν πρώτη φορά φέτος να πληρώσουν τα φρούτα και τα λαχανικά που βάζουν στο τραπέζι τους κάθε καλοκαίρι ως είδη πολυτελείας.
Μοναδική στην Ευρώπη έκρηξη των τιμών στα φρούτα
Τα νούμερα που έδωσαν Eurostat και ΕΛΣΤΑΤ για τις κινήσεις των ελληνικών τιμών στα φρούτα τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο προκάλεσαν σοκ. Σύμφωνα με τη Eurostat, τον Ιούνιο η Ελλάδα σημείωσε τη μεγαλύτερη μηνιαία (σε σχέση με τον Μάιο δηλαδή) αύξηση τιμών στα φρούτα σε όλη την Ευρώπη, 24,5%, όταν η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση, που σημειώθηκε στην Εσθονία, ήταν στο 7,2%. Η ΕΛΣΤΑΤ υπολόγισε τη μηνιαία αύξηση τιμών στα φρούτα του Ιουνίου ακόμη πιο ψηλά, στο 28,8%, ανέφερε όμως μηνιαία μείωση τιμών στα φρούτα τον Ιούλιο -9,3%. Κατά την ΕΛΣΤΑΤ, σε ετήσιο επίπεδο, δηλαδή συγκριτικά με πέρσι, τον Ιούλιο η αύξηση των τιμών στα φρούτα έφτασε το 19,4% και στα λαχανικά το 15,5%.
Τα ελληνικά νοικοκυριά ωστόσο με τα συρρικνωμένα λόγω του καλπάζοντος πληθωρισμού εισοδήματα αυτό που αντιλήφθηκαν όταν πήγαν τον Ιούλιο να αγοράσουν καρπούζι και το είδαν να πουλιέται προς 0,80 ως 1 ευρώ το κιλό, έναντι 0,25-0,30 ευρώ πέρσι, ήταν μια εξωφρενική αύξηση που άγγιζε το 300%.
Αντίστοιχα εξωφρενικές ήταν και οι αυξήσεις που είδαν στα κεράσια (5-6 ευρώ το κιλό), στα βερίκοκα, στα σταφύλια, στα φασολάκια, στις ντομάτες, στα αγγούρια κ.ά. – σε όλα της τάξης του 80-100%.
Με την είσοδο του Αυγούστου η εικόνα άρχισε σταδιακά να βελτιώνεται και το κύμα ακρίβειας, τουλάχιστον για ορισμένα φρούτα, π.χ. καρπούζι, πεπόνι, ροδάκινα, να υποχωρεί. Παρ’ όλα αυτά, μια ματιά στο δελτίο τιμών φρούτων και λαχανικών που καταρτίζει ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (με ημερομηνία 22 Αυγούστου), το οποίο παρέχει συγκριτικά στοιχεία για τις τιμές χονδρικής στου Ρέντη σε σχέση με πέρσι, δείχνει ότι ακόμη και σήμερα οι τιμές για τη συντριπτική πλειονότητα των φρούτων και λαχανικών παραμένουν 20-50% υψηλότερες συγκριτικά με πέρσι.
Ενδεικτικά, στα σταφύλια οι τιμές βρίσκονται στο 1,30 ευρώ το κιλό έναντι 0,90 πέρσι, στη σουλτανίνα στο 1,50 ευρώ το κιλό έναντι 1 ευρώ πέρσι, στα σύκα στα 2,50 ευρώ το κιλό έναντι 2 ευρώ πέρσι, στα πορτοκάλια βαλέντσια στο 0,90 το κιλό έναντι 0,60 πέρσι. Αντίστοιχα υψηλές παραμένουν οι ανατιμήσεις στα περισσότερα λαχανικά, με τις ντομάτες να πουλιούνται στο 1,30 ευρώ το κιλό από 0,90 πέρσι, τα φασολάκια στα 2,80 ευρώ το κιλό από 1,50-2 ευρώ πέρσι, τις μελιτζάνες στο 1,10 ευρώ το κιλό από 0,80 πέρσι και όλα τα ζαρζαβατικά γενικώς –κρεμμύδια, μαϊντανός, άνηθος, ραδίκια κ.ά.– να πουλιούνται σε τιμές 3040% υψηλότερες σε σχέση με πέρσι. Και βέβαια αυτές είναι οι τιμές στις οποίες αγοράζουν οι μανάβηδες και οι κάθε λογής λιανοπωλητές, επάνω στις οποίες προστίθεται το δικό τους περιθώριο κέρδους (20-30%, λένε οι παραγωγοί), με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να αγοράζουν τελικά τα σταφύλια και τη σουλτανίνα πάνω από 2 ευρώ το κιλό, τις ντομάτες 1,70 ευρώ το κιλό και τις μελιτζάνες 1,80 ευρώ το κιλό.
Τα πρωτοφανή αυτά για τη χώρα μας επίπεδα τιμών, που εξαντλούν και τις τελευταίες αντοχές των νοικοκυριών, ανέδειξαν τις αυξήσεις στα φρούτα και λαχανικά σε σκάνδαλο του καλοκαιριού και κεντρικό θέμα τηλεοπτικών δελτίων, τροφοδοτώντας αντιπαραθέσεις σχετικά με το τι φταίει για τις ανατιμήσεις και κυρίως πότε μπορεί να επιστρέψουν οι τιμές στα προηγούμενα, τα οικεία και λογικά για μια χώρα με χαμηλούς μισθούς σαν τους ελληνικούς, επίπεδα.
